Khát quỹ đất sạch, doanh nghiệp âm thầm thâu tóm đối thủ

Tại đại hội cổ đông thường niên 2016 của Hoàng Anh Gia Lai (HAGL), bên cạnh những trăn trở về khó khăn của doanh nghiệp, nhiều cổ đông quan tâm đến việc Bầu Đức mua Công ty cao su Đông Dương trong bối cảnh “vàng trắng” vẫn đang ở vùng giá đáy.

Có vẻ như HAGL vẫn chưa hài lòng với tổng quỹ đất đang nắm giữ khoảng 80.000 ha phục vụ cho hoạt động nông nghiệp. Mặc dù đang phải xử lý dòng tiền eo hẹp do giá cao su lao dốc, HAGL vẫn xin ý kiến cổ đông mua 100% cổ phần Công ty TNHH Đầu tư và phát triển cao su Đông Dương.

Bầu Đức lý giải rằng, do đặc thù phát triển nông nghiệp, tập đoàn luôn cần quỹ đất sạch, giá rẻ, chất lượng tốt, để chăn nuôi và trồng trọt. Việc mua lại toàn bộ Công ty cao su Đông Dương là để thực hiện kế hoạch tăng quỹ đất phục vụ ngành nghề cốt lõi của tập đoàn là nông nghiệp.

Chủ tịch HAGL phân tích, hiện ngành cao su đang gặp nhiều khó khăn, bản thân tập đoàn cũng hạn chế khai thác để tránh lỗ, nên tất nhiên mua Đông Dương không vì mục đích phát triển thêm loại cây này. “Tôi xác định thương vụ nhắm đến giá trị đất đai rẻ, thấp hơn thị trường rất nhiều, ngay cả việc mua để trồng trọt hoặc bán đi đều có lãi”, ông nói.

Tập đoàn HAGL và các công ty thành viên đang có kế hoạch trồng cây ăn trái, (khoảng 15 loại) hiện chưa công bố cụ thể nhưng đã sẵn sàng cho chiến lược phát triển nông nghiệp kỹ thuật cao. Vì vậy, nước cờ thâu tóm doanh nghiệp của Bầu Đức được đa số cổ đông đồng tình.

Cơn khát quỹ đất đang thúc đẩy M&A doanh nghiệp tăng nhiệt nhưng thị trường

này vẫn còn nhiều cơn sóng ngầm chưa lộ diện. Ảnh: H.C

Một thương vụ mua cổ phần doanh nghiệp ngoài ngành điển hình vì nhắm đến quỹ đất được chú ý trong thời gian qua thuộc về đại gia VinGroup. Giữa tháng 3, thông tin Vingroup sắp mua cổ phần một công ty sách được Sở Giao dịch chứng khoán Hà Nội hé lộ. VinGroup đang đứng trước cơ hội tiếp cận với quỹ đất lớn gồm 6 dự án của Công ty Sách Việt Nam (Savina) thông qua hình thức mua thỏa thuận trực tiếp 44 triệu cổ phần (65% vốn điều lệ) của doanh nghiệp này với giá 10.500 đồng. Nếu thương vụ hoàn tất, chỉ bỏ ra 463 tỷ đồng mua cổ phần công ty này, VinGroup sẽ tận dụng được lợi thế cực lớn về quỹ đất của đối tác để phát triển bền vững.

Điều kiện là Vingroup phải cam kết gắn bó lâu dài với Savina, có dự án đầu tư khả thi, đào tạo nguồn nhân lực, chuyển giao công nghệ, quản trị doanh nghiệp, cải tạo nâng cấp toà nhà 44 Tràng Tiền làm trụ sở công ty và trung tâm kinh doanh phát hành sách. Ông lớn địa ốc này không được chuyển nhượng cổ phần tối thiểu trong 5 năm. Được biết, Savina có trụ sở tại con phố đắt đỏ bậc nhất Hà Nội, ngay bên cạnh Trung tâm Thương mại Tràng Tiền (quận Hoàn Kiếm) và đang quản lý quỹ đất lên đến hàng chục nghìn m2 tại Hà Nội, điển hình có những vị trí đắc địa như: 44 Tràng Tiền, 22A-B Hai Bà Trưng, Dịch Vọng (Cầu Giấy). Đa phần các dự án này đang sử dụng, để trống hoặc cho thuê. Ngoài ra còn có những dự án chờ chuyển đổi công năng.

Thị trường M&A doanh nghiệp để săn lùng quỹ đất từ đầu năm 2016 đến nay diễn khá ra sôi động. Chẳng hạn, Tập đoàn BRG mua lại 70% cổ phần tại Dự án Sedona Suites Hanoi (Hồ Tây) từ Keppel Land Việt Nam với giá 31,5 triệu USD.

Hay ThaiGroup thông qua đấu giá đã mua lại cổ phần của Công ty Du lịch Kim Liên từ Tổng công ty Đầu tư và Kinh doanh vốn nhà nước (SCIC) để nắm quyền khai thác khu đất vàng 3,5 ha Khách sạn Kim Liên (quận Đống Đa). Thương vụ Công ty CP Tập đoàn T&T mua lại Tổng công ty Rau quả, nông sản (Vegetexco) với hàng loạt khu đất trên địa bàn cả nước.

Theo khảo sát của PV, bên cạnh những thông tin được công bố thì thị trường mua bán doanh nghiệp để săn quỹ đất đã hình thành những cơn sóng ngầm suốt nhiều năm qua. Những công ty có quỹ đất được bán và doanh nghiệp đi mua hình thành những điều khoản bảo mật nghiêm ngặt để hạn chế mức độ ảnh hưởng đến những công ty thành viên.

Phó tổng giám đốc một công ty địa ốc chuyên phát triển nhà ở trung – cao cấp tại Tp.HCM cho biết, thông thường mua bán doanh nghiệp vì nhiều lý do khác nhau như: chiếm thị phần, tích lũy quỹ đất, phát triển mạng lưới phân phối, mở rộng đầu tư nhà xưởng,… Tại thị trường BĐS đặc thù với giá đất có thanh khoản cao như Việt Nam, tỷ lệ mua bán doanh nghiệp nhắm đến quỹ đất có thể chiếm đến 50%. Theo vị này, riêng lĩnh vực BĐS, mua bán sáp nhập công ty để giành quyền khai thác quỹ đất đã chiếm 60-70% trên tổng số các giao dịch đã hoàn tất.

Chuyên gia này cho hay, thông tin về thị trường mua bán doanh nghiệp để săn quỹ đất thường ít được hé lộ vì các điều khoản cam kết bảo mật, ngoại trừ doanh nghiệp đã lên sàn buộc phải công bố theo quy định. Còn lại, nếu doanh nghiệp chưa lên sàn, thông tin này sẽ được giữ kín một thời gian dài.

Lý do là bởi mỗi công ty sở hữu quỹ đất đều trực thuộc một công ty mẹ đang niêm yết hoặc đã cổ phần, nhất cử nhất động thay đổi tài sản đều có thể tác động đến thị giá cổ phiếu, tình hình kinh doanh chung của cả hệ thống. Hơn nữa, do quá trình đàm phán, thương thảo thường kéo dài nên thông tin công bố cũng được giữ kín càng lâu càng tốt, nhằm tránh bị đối thủ cạnh tranh trực tiếp phá bĩnh.

Cũng theo chuyên gia này, dù mua bán doanh nghiệp dưới bất cứ hình thức nào, thì quỹ đất luôn nằm trong nhóm tài sản chủ chốt và là mục tiêu săn lùng của các doanh nghiệp. Đây là một thị trường kén khách nhưng lại màu mỡ đến độ những đại gia có thể lãi lớn chỉ sau một đêm nếu mua được hàng tốt. Ông dự đoán, trong 6-12 tháng tới, cuộc đua mua bán doanh nghiệp săn quỹ đất hứa hẹn sẽ tiếp tục tăng tốc.